Âm thanh là một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày – từ tiếng chim hót, âm nhạc cho đến tiếng ồn xe cộ. Tuy nhiên, ít người để ý rằng cường độ âm thanh được đo bằng một đơn vị đặc biệt gọi là dB (decibel). Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu dB là gì, cách đo, mức dB an toàn và những mẹo giúp giảm tiếng ồn hiệu quả.

1. dB là gì? viết tắt của từ nào?

dB là viết tắt của decibel, là đơn vị dùng để đo cường độ và mức độ ồn của âm thanh, dựa trên khả năng thính giác của con người . Thang đo này giúp biểu diễn các mức âm thanh từ rất nhỏ, như tiếng thì thầm, cho đến âm thanh cực lớn, như tiếng động cơ máy bay, chỉ bằng những con số dễ hiểu. Hiểu một cách đơn giản, dB giúp so sánh âm thanh tại một thời điểm nào đó với ngưỡng nghe thấp nhất mà tai người có thể cảm nhận.

Chỉ số đơn vị đo cường độ âm dB càng lớn thì âm thanh càng mạnh và gây ồn hơn. Ở mức cao, âm thanh có thể gây khó chịu, đau tai, thậm chí làm tổn thương màng nhĩ hoặc gây điếc nếu tiếp xúc lâu. Ngược lại, chỉ số dB thấp đồng nghĩa với âm thanh nhỏ hoặc quá yếu để con người nghe được.

dB là gì? Từ A-Z về đơn vị đo cường độ âm thanh

Về mặt sinh lý, con người chỉ có thể nghe rõ các âm thanh từ 0 dB đến khoảng 125 dB.

  • Ở mức an toàn, như 60–70 dB (tiếng nói chuyện bình thường hoặc âm lượng nhạc vừa phải), thính giác hầu như không bị ảnh hưởng.
  • Tuy nhiên, khi âm thanh vượt quá 100 dB, chẳng hạn như tiếng còi xe gần hoặc loa mở quá to, nguy cơ tổn thương thính giác sẽ tăng cao, đặc biệt nếu tiếp xúc lâu.

Đặc biệt, mỗi người có ngưỡng nghe và độ nhạy khác nhau, vì vậy việc tự điều chỉnh âm lượng khi dùng loa, tai nghe hoặc khi ở trong môi trường ồn ào là điều rất quan trọng để bảo vệ tai.

2. Một số mức cường độ âm thanh phổ biến trong cuộc sống 

Khi tìm hiểu dB là gì, bạn sẽ thấy mỗi mức decibel đều ảnh hưởng khác nhau đến cảm nhận và sức khỏe của con người. Ở mức 10–40 dB, âm thanh nhẹ nhàng, dễ chịu và hầu như không gây ảnh hưởng đến thính giác. Tuy nhiên, từ 50 dB trở lên, nhiều người sẽ bắt đầu cảm thấy khó chịu. Đặc biệt, khi âm thanh vượt quá 120 dB, tai và hệ thần kinh có thể bị tổn thương nghiêm trọng, thậm chí gây đau tai, ù tai hoặc giảm thính lực nếu tiếp xúc lâu.

Dưới đây là một số mức cường độ âm thanh (dB) thường gặp trong đời sống:

dB là gì? Từ A-Z về đơn vị đo cường độ âm thanh

Decibel (dB) Âm thanh/ Môi trường
0 dB Gần như không có âm thanh, tai không nghe thấy.
10 dB Tiếng thở nhẹ của con người.
20 dB Tiếng lá rơi nhẹ nhàng trong không gian yên tĩnh.
30 dB Tiếng lá xào xạc hoặc không gian thư viện yên tĩnh.
40 dB Tiếng nói thì thầm, nhẹ nhàng.
50 dB Tiếng mưa rơi nhẹ, hoặc không gian rạp phim có cách âm.
60 dB Cuộc trò chuyện bình thường, tiếng gõ bàn phím.
70 dB Văn phòng ồn ào, siêu thị đông đúc.
80 dB Tiếng động cơ xe máy, hội trường đông người.
90 dB Tiếng máy móc công nghiệp hoặc máy trộn bê tông.
100–110 dB Nhạc Rock mở to.
120–140 dB Còi xe cứu hỏa, tiếng máy bay cất cánh, hoặc tiếng súng.

Nhìn vào bảng trên, bạn có thể dễ dàng nhận biết âm thanh xung quanh mình đang ở mức nào để chủ động bảo vệ thính giác. Ví dụ, trong văn phòng ồn ào với mức khoảng 70 dB, tai của bạn vẫn an toàn. Nhưng nếu tiếp xúc với tiếng nhạc lớn trên 100 dB trong thời gian dài, nguy cơ tổn thương thính giác sẽ rất cao.

3. Cách đo mức cường độ âm thanh dB là gì?

Đo mức cường độ âm thanh (dB) là bước quan trọng để đánh giá độ lớn và chất lượng âm thanh trong nhiều môi trường khác nhau, từ gia đình, văn phòng cho đến các sự kiện lớn. Việc hiểu đúng phương pháp đo giúp bạn kiểm soát âm lượng an toàn, bảo vệ thính giác và tối ưu trải nghiệm nghe. Vậy đo dB được thực hiện như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong phần dưới đây

3.1 Đo mức cường độ âm thanh bằng công thức 

Để hiểu rõ hơn dB là gì và cách đo, bạn cần nắm công thức cơ bản để tính mức cường độ âm thanh như sau:

L = 10 × log (I / I₀)

Trong đó:

  • L: Mức cường độ âm thanh (đơn vị: dB)
  • I: Cường độ âm thanh đo được tại một điểm (đơn vị: W/m²)
  • I₀: Cường độ âm thanh chuẩn, bằng 10⁻¹² W/m²

Giải thích đơn vị đo

  • Đơn vị đo cường độ âm là là Ben (B), nhưng thực tế người ta thường dùng Decibel (dB) – bằng 1/10 Ben – để dễ biểu diễn và so sánh.
  • Chỉ số dB tăng lên 10 lần nghĩa là âm thanh mạnh gấp 10 lần so với mức chuẩn.

Ví dụ tính nhanh

  • Công suất 100W: log 100 = 2 → 2 × 10 = 20 dB
  • Công suất 200W: log 200 ≈ 2,3 → 2,3 × 10 = 23 dB

3.2. Dùng máy đo độ ồn

Máy đo độ ồn là thiết bị chuyên dụng giúp đo các thông số âm thanh như mức cường độ, dải tần và nhiều chỉ số liên quan khác. Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại máy đo với mức giá từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng, phù hợp cho cả nhu cầu cá nhân lẫn chuyên nghiệp. Nhờ thiết bị này, bạn có thể nhanh chóng biết chính xác mức dB trong không gian xung quanh để kịp thời điều chỉnh hoặc xử lý tiếng ồn.

3.3. Dùng ứng dụng đo độ ồn

Trong thời đại công nghệ, bạn không nhất thiết phải đầu tư thiết bị chuyên dụng mà vẫn có thể đo độ ồn dễ dàng với các ứng dụng miễn phí hoặc trả phí:

dB là gì? Từ A-Z về đơn vị đo cường độ âm thanh

  • Trên iPhone, iPad hoặc Apple Watch: Ứng dụng Decibel X là lựa chọn phổ biến với độ chính xác cao, cho kết quả tin cậy và dễ theo dõi.
  • Trên điện thoại Android: Ứng dụng Sound Meter giúp đo độ ồn với nhiều định dạng hiển thị khác nhau, dễ dàng kiểm tra môi trường xung quanh.

Ngoài ra, trên App Store và Google Play còn có rất nhiều ứng dụng hữu ích khác, hỗ trợ bạn đo độ ồn nhanh chóng mọi lúc, mọi nơi.

4. Âm lượng tai nghe bao nhiêu dB là phù hợp?

Thông thường, 140 dB – theo thang đo của dB là gì – được xem là ngưỡng “chói tai”, có thể gây đau hoặc thậm chí tổn thương nghiêm trọng cho thính giác. Tuy nhiên, khả năng chịu đựng âm thanh của mỗi người khác nhau, thường dao động từ 85 dB đến 115 dB.

dB là gì? Từ A-Z về đơn vị đo cường độ âm thanh

Dưới đây là mức âm lượng an toàn và nguy hiểm khi dùng tai nghe:

  • Dưới 80 dB: Hoàn toàn an toàn, có thể nghe lâu dài mà không gây hại.
  • Từ 80 – 90 dB: Bắt đầu tiềm ẩn nguy cơ, nên giới hạn thời gian nghe.
  • Khoảng 90 dB: Tai chỉ chịu được tối đa khoảng 1 giờ.
  • Khoảng 100 dB: Chỉ nên nghe tối đa 15 phút nếu không có thiết bị bảo vệ tai.

Lưu ý: Nghe nhạc hoặc âm thanh quá lớn trong thời gian dài có thể gây tổn thương thần kinh thính giác, dẫn đến giảm thính lực hoặc điếc vĩnh viễn. Vì vậy, hãy điều chỉnh âm lượng trong ngưỡng an toàn, thường dưới 80 dB, đặc biệt khi sử dụng tai nghe trong thời gian dài.

5. Cường độ âm thanh ảnh hưởng gì khi chọn lựa các thiết bị trong nhà?

Âm thanh trong cuộc sống hàng ngày luôn tác động đến sức khỏe và sinh hoạt của chúng ta, dù ít hay nhiều. Khi hiểu rõ dB là gì và ý nghĩa của mức cường độ âm thanh, bạn sẽ nhận thấy đây là yếu tố quan trọng khi lựa chọn các thiết bị gia dụng, từ điều hòa, tủ lạnh cho đến tai nghe, loa hay đài.

dB là gì? Từ A-Z về đơn vị đo cường độ âm thanh

Chẳng hạn, khi chọn mua máy giặt hoặc tủ lạnh, ngoài tính năng và kiểu dáng, nhiều người còn để ý đến độ ồn. Mức độ ồn dễ chịu thường nằm trong khoảng 40 – 80 dB, và hầu hết người dùng có xu hướng ưu tiên thiết bị có độ ồn thấp để đảm bảo sự yên tĩnh trong sinh hoạt hằng ngày.

Ngược lại, với các thiết bị âm thanh như loa hoặc đài, chỉ số decibel cao hơn lại được ưa chuộng. Điều này giúp bù đắp sự suy giảm âm thanh khi truyền qua khoảng cách, đảm bảo âm thanh rõ ràng và mạnh mẽ, ngay cả khi bạn ở xa nguồn phát.

Cần nhớ rằng, cường độ âm thanh sẽ giảm dần theo khoảng cách, vì vậy hiểu và áp dụng nguyên tắc này sẽ giúp bạn cài đặt mức âm lượng hợp lý hoặc sắp xếp số lượng loa phù hợp, mang đến trải nghiệm nghe tốt nhất mà vẫn an toàn cho thính giác.

6. Những mẹo hữu ích giúp giảm tiếng ồn

Tiếng ồn ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Dưới đây là một số mẹo đơn giản, dễ áp dụng giúp bạn hạn chế tiếng ồn hiệu quả.

6.1. Cách âm cho ngôi nhà

Bạn có thể cải thiện khả năng cách âm của ngôi nhà bằng những phương pháp đơn giản mà không tốn quá nhiều chi phí:

  • Dán kín khe hở cửa: Đây là cách nhanh và tiết kiệm nhất để giảm tiếng ồn lọt vào phòng.
  • Ốp tường bằng gỗ hoặc vải dày: Hai chất liệu này giúp hút âm thanh, làm giảm đáng kể tiếng vọng và ồn.
  • Dùng rèm hoặc kính cách âm: Giải pháp này hiệu quả nhưng tốn kém hơn, phù hợp cho những khu vực cần sự yên tĩnh tuyệt đối.
  • Tạo mảng xanh quanh nhà: Trồng cây xanh, tiểu cảnh hoặc cây bụi mini giúp ngăn và phân tán tiếng ồn trước khi chúng vào nhà.

6.2. Giảm tiếng ồn từ thiết bị trong nhà

Tiếng ồn từ các thiết bị gia dụng như máy giặt, tủ lạnh hay máy hút bụi có thể được hạn chế bằng những cách sau:

  • Đặt thiết bị xa khu vực nghỉ ngơi: Tủ lạnh, máy giặt hoặc máy sấy nên đặt ở vị trí cách xa phòng ngủ hoặc phòng sinh hoạt chính.
  • Dùng phụ kiện giảm ồn: Lót nệm chống sốc hoặc thảm hút âm dưới thiết bị để giảm rung và tiếng ồn.
  • Sửa chữa hoặc thay thế thiết bị cũ: Thiết bị cũ thường gây tiếng ồn lớn, nên bảo trì hoặc thay thế để tối ưu hiệu quả.
  • Chọn máy hút bụi ít ồn: Ưu tiên các mẫu có độ ồn dưới 80 dB để tránh gây khó chịu khi sử dụng.

6.3. Trang bị thiết bị bảo hộ cá nhân

Trong môi trường làm việc có nhiều tiếng ồn, hãy chủ động bảo vệ thính giác bằng các thiết bị như bịt tai hoặc chụp tai cách âm.

Ngoài ra, nếu phải tiếp xúc với tiếng ồn trong thời gian dài, bạn nên:

  • Sắp xếp thời gian nghỉ ngơi hợp lý.
  • Luyện tập thiền hoặc yoga để cân bằng tinh thần và giảm căng thẳng.

Tham khảo thêm:

Kết luận

Qua những phân tích chi tiết từ khái niệm, công thức tính, đến ứng dụng thực tế, có thể thấy rằng việc hiểu rõ dB là gì không chỉ giúp bạn nắm bắt được cách đo lường và đánh giá cường độ âm thanh, mà còn hỗ trợ tối ưu trong nhiều lĩnh vực như âm thanh chuyên nghiệp, viễn thông hay công nghiệp. Nắm vững đơn vị đo này sẽ giúp bạn dễ dàng kiểm soát chất lượng âm thanh, bảo vệ thính giác và ứng dụng chính xác trong các hệ thống kỹ thuật.

Nếu bạn đang tìm giải pháp âm thanh tối ưu, đừng quên áp dụng kiến thức về dB để có những lựa chọn phù hợp, đảm bảo chất lượng âm thanh đạt chuẩn và mang lại trải nghiệm hoàn hảo nhất.

Hoàng Minh JSC

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Fill out this field
Fill out this field
Vui lòng nhập địa chỉ email hợp lệ.
You need to agree with the terms to proceed