Pháp xâm lược Việt Nam năm nào? Nguyên nhân, diễn biến và hệ quả lịch sử

“Pháp xâm lược Việt Nam năm nào?” là câu hỏi thường gặp trong chương trình Lịch sử Việt Nam cũng như khi tìm hiểu về giai đoạn cận đại. Cuộc xâm lược của thực dân Pháp không chỉ làm thay đổi vận mệnh dân tộc, mà còn mở ra một thời kỳ lịch sử đầy biến động kéo dài gần một thế kỷ. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ thời điểm Pháp bắt đầu xâm lược Việt Nam, nguyên nhân, diễn biến chính và hậu quả để lại.

1. Pháp xâm lược Việt Nam năm nào?

👉 Thực dân Pháp bắt đầu xâm lược Việt Nam vào năm 1858, đánh dấu sự mở đầu của thời kỳ Việt Nam bị các nước phương Tây xâm chiếm bằng vũ lực.

Cụ thể, ngày 1/9/1858, liên quân Pháp – Tây Ban Nha đã nổ súng tấn công vào bán đảo Sơn Trà (Đà Nẵng). Đây là cuộc tấn công quân sự có tổ chức, được chuẩn bị kỹ lưỡng, nhằm nhanh chóng chiếm giữ các vị trí chiến lược quan trọng để làm bàn đạp mở rộng xâm lược vào sâu trong nội địa Việt Nam.

Việc lựa chọn Đà Nẵng làm mục tiêu đầu tiên không phải ngẫu nhiên. Thực dân Pháp đánh giá đây là khu vực có vị trí chiến lược đặc biệt:

• Gần kinh đô Huế, trung tâm chính trị của triều Nguyễn
• Có cảng biển thuận lợi, dễ dàng tiếp tế và đổ bộ quân
• Có thể tạo áp lực buộc triều đình Huế nhanh chóng đầu hàng

Tuy nhiên, ngay từ những ngày đầu, quân dân Việt Nam đã anh dũng kháng cự, khiến kế hoạch “đánh nhanh thắng nhanh” của Pháp thất bại. Sau khi bị sa lầy tại Đà Nẵng, Pháp buộc phải chuyển hướng tấn công vào Gia Định (1859), từ đó từng bước mở rộng cuộc xâm lược ra toàn bộ lãnh thổ Việt Nam.

Vì vậy, năm 1858 được lịch sử ghi nhận là mốc khởi đầu chính thức của cuộc xâm lược Việt Nam của thực dân Pháp, mở ra một giai đoạn lịch sử đau thương nhưng cũng đầy tinh thần đấu tranh kiên cường của dân tộc Việt Nam, kéo dài cho đến cuối thế kỷ XIX.

2. Vì sao thực dân Pháp xâm lược Việt Nam?

Cuộc xâm lược Việt Nam của thực dân Pháp xuất phát từ nhiều nguyên nhân, bao gồm cả yếu tố từ phía Pháp và tình hình nội tại của Việt Nam vào giữa thế kỷ XIX.

2.1 Nguyên nhân từ phía Pháp

• Nhu cầu mở rộng thị trường và thuộc địa: Khi chủ nghĩa tư bản Pháp phát triển mạnh trong thế kỷ XIX, Pháp cần thị trường tiêu thụ hàng hóa, nguồn nguyên liệu dồi dào và nơi đầu tư sinh lợi, trong đó Việt Nam là mục tiêu phù hợp.
• Tham vọng bành trướng và cạnh tranh ảnh hưởng ở châu Á: Pháp muốn mở rộng phạm vi ảnh hưởng tại khu vực Đông Nam Á nhằm cạnh tranh với các đế quốc phương Tây khác như Anh và Hà Lan.
• Lợi dụng chiêu bài “bảo vệ đạo Thiên Chúa”: Thực dân Pháp lấy cớ bảo vệ giáo sĩ và giáo dân Thiên Chúa giáo để can thiệp vào công việc nội bộ và tiến hành xâm lược Việt Nam bằng vũ lực.

2.2 Nguyên nhân từ phía Việt Nam

• Triều Nguyễn suy yếu, bảo thủ và đóng cửa đất nước: Bộ máy nhà nước trì trệ, không tiến hành cải cách cần thiết, khiến đất nước tụt hậu so với các nước phương Tây.
• Kinh tế lạc hậu, quân sự kém phát triển: Nền kinh tế nông nghiệp lạc hậu và quân đội trang bị thô sơ khiến Việt Nam không đủ khả năng chống lại quân xâm lược hiện đại.
• Chính sách đối nội, đối ngoại sai lầm: Triều đình vừa đàn áp các phong trào trong nước, vừa nhân nhượng trước sức ép của Pháp, tạo điều kiện để thực dân Pháp từng bước xâm nhập và mở rộng xâm lược.

3. Diễn biến chính của quá trình Pháp xâm lược Việt Nam

Quá trình xâm lược Việt Nam của thực dân Pháp không diễn ra trong thời gian ngắn, mà kéo dài gần 30 năm (1858–1884). Pháp tiến hành xâm lược theo từng bước, từ thử sức, mở rộng địa bàn chiếm đóng cho đến hoàn thành việc đặt ách thống trị trên toàn lãnh thổ Việt Nam.

Có thể chia diễn biến chính của cuộc xâm lược này thành ba giai đoạn lớn sau đây:

3.1 Giai đoạn 1: Pháp tấn công Đà Nẵng (1858)

• Ngày 1/9/1858, liên quân Pháp – Tây Ban Nha chính thức nổ súng tấn công vào bán đảo Sơn Trà (Đà Nẵng), mở đầu cho cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam.

• Thực dân Pháp lựa chọn Đà Nẵng vì đây là cảng biển quan trọng, gần kinh đô Huế, với mục tiêu thực hiện chiến lược “đánh nhanh thắng nhanh”, buộc triều đình Huế phải đầu hàng.

• Tuy nhiên, trước sự kháng cự kiên cường của quân dân ta, cùng với chiến thuật phòng thủ linh hoạt, Pháp bị sa lầy trong nhiều tháng, chịu tổn thất lớn và không đạt được mục tiêu ban đầu.

• Thất bại tại Đà Nẵng buộc Pháp phải thay đổi kế hoạch xâm lược, chuyển hướng tấn công vào khu vực phía Nam.

Giai đoạn này cho thấy ý chí kháng chiến mạnh mẽ của nhân dân Việt Nam, đồng thời làm phá sản kế hoạch xâm lược nhanh chóng của Pháp.

3.2 Giai đoạn 2: Pháp xâm chiếm Nam Kỳ (1859–1867)

• Năm 1859, Pháp chuyển hướng tấn công Gia Định, nơi có vị trí chiến lược về quân sự và kinh tế.

• Sau khi chiếm được Gia Định, Pháp từng bước mở rộng phạm vi kiểm soát tại các tỉnh Nam Kỳ, lợi dụng sự yếu kém và do dự của triều đình Huế.

• Trước sức ép quân sự, triều đình Huế lần lượt ký các hiệp ước bất bình đẳng, nhượng đất và quyền lợi cho Pháp.

• Đến năm 1867, thực dân Pháp hoàn toàn chiếm được 6 tỉnh Nam Kỳ, chính thức biến Nam Kỳ thành thuộc địa của Pháp.

Đây là giai đoạn Pháp đặt nền móng vững chắc cho ách thống trị thực dân tại Việt Nam, đồng thời làm suy yếu nghiêm trọng chủ quyền quốc gia.

3.3 Giai đoạn 3: Pháp đánh chiếm Bắc Kỳ và Trung Kỳ (1873–1884)

• Sau khi chiếm trọn Nam Kỳ, Pháp tiếp tục mở rộng xâm lược ra Bắc Kỳ, lấy cớ “giải quyết vấn đề thương mại” và “bảo vệ quyền lợi kinh tế”.

• Trong các năm 1873 và 1882, Pháp nhiều lần đưa quân ra Bắc Kỳ, gây ra các cuộc xung đột quân sự nghiêm trọng.

• Trước sự tấn công của Pháp, triều đình Huế tiếp tục lựa chọn con đường nhân nhượng, ký các hiệp ước bất bình đẳng, từng bước đánh mất quyền tự chủ.

• Năm 1884, sau khi ký Hiệp ước Pa-tơ-nốt, thực dân Pháp cơ bản hoàn thành quá trình xâm lược Việt Nam, đặt ách thống trị trên toàn bộ đất nước.

Giai đoạn này đánh dấu sự sụp đổ hoàn toàn của chế độ phong kiến độc lập, đưa Việt Nam trở thành nước thuộc địa nửa phong kiến.

4. Hậu quả của cuộc xâm lược Việt Nam của Pháp

Cuộc xâm lược của thực dân Pháp trong nửa sau thế kỷ XIX đã để lại những hậu quả vô cùng nặng nề và lâu dài đối với lịch sử, xã hội và con đường phát triển của Việt Nam.

• Việt Nam mất độc lập, chủ quyền quốc gia: Sau khi hoàn thành quá trình xâm lược vào năm 1884, Việt Nam không còn là một quốc gia độc lập mà trở thành thuộc địa của thực dân Pháp. Mọi quyền quyết định về chính trị, kinh tế, quân sự đều nằm trong tay chính quyền thực dân, triều đình phong kiến chỉ còn tồn tại dưới hình thức bù nhìn.
• Nhân dân Việt Nam bị áp bức, bóc lột nặng nề: Thực dân Pháp thi hành chính sách cai trị hà khắc, đánh thuế nặng, cưỡng bức lao động, cướp đoạt ruộng đất. Người dân rơi vào cảnh đói nghèo, lầm than, quyền sống và quyền tự do bị tước đoạt nghiêm trọng.
• Nền kinh tế bị kìm hãm và lệ thuộc vào Pháp: Pháp tổ chức khai thác thuộc địa nhằm phục vụ lợi ích chính quốc, khiến kinh tế Việt Nam phát triển mất cân đối, phụ thuộc hoàn toàn vào Pháp. Nông nghiệp lạc hậu, công nghiệp què quặt, tài nguyên bị khai thác cạn kiệt, đất nước không có điều kiện phát triển độc lập.
• Xã hội Việt Nam phân hóa sâu sắc: Dưới ách thống trị thực dân, xã hội Việt Nam xuất hiện những giai cấp và tầng lớp mới như công nhân, tư sản, tiểu tư sản, đồng thời mâu thuẫn dân tộc giữa toàn thể nhân dân Việt Nam với thực dân Pháp ngày càng gay gắt.
• Làm bùng nổ các phong trào yêu nước, chống Pháp: Mặc dù gây ra nhiều đau thương, nhưng cuộc xâm lược của Pháp cũng thức tỉnh tinh thần yêu nước của dân tộc Việt Nam. Hàng loạt phong trào đấu tranh chống Pháp nổ ra, từ khởi nghĩa vũ trang đến các phong trào yêu nước theo khuynh hướng mới, đặt nền móng cho các cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc trong thế kỷ XX.

Tham khảo thêm:

• EU gồm những nước nào? Danh sách quốc gia trong Liên minh châu Âu
• Ai là vị vua đầu tiên của nhà Nguyễn? Giải đáp chi tiết

• About
• Latest Posts

Hoàng Minh JSC

Hoàng Minh JSC là đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực tích hợp hệ thống nghe nhìn (AV) tại Việt Nam. Với hơn 10 năm kinh nghiệm, chúng tôi cung cấp các giải pháp công nghệ tiên tiến cho doanh nghiệp, giáo dục và hội nghị, đảm bảo chất lượng cao, tiến độ nhanh và chi phí tối ưu.

Latest posts by Hoàng Minh JSC (see all)

• [Download] Mẫu giấy xác nhận dân sự đi làm và thủ tục xin chi tiết - 15/12/2025
• ASEAN gồm những nước nào? Thành lập năm nào | Từ A-Z về ASEAN - 15/12/2025
• Pháp xâm lược Việt Nam năm nào? Nguyên nhân, diễn biến và hệ quả lịch sử - 15/12/2025